Kenschets
De omgeving van het dorpje Kinderdijk wordt gedomineerd door de negentien oud-Hollandse windmolens die sinds 1997 op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO staan.
De windmolens liggen te midden van het Natura 2000-gebied Boezems Kinderdijk, een waterrijk moerasgebied met aangrenzend polderland. Het gebied is een belangrijk broedgebied voor moerasvogels als Purperreiger, Porseleinhoen, Zwarte stern en Snor. In de trektijd en de wintermaanden is het van betekenis voor grondeleenden als Smient, Krakeend en Slobeend. De recent aangetroffen populatie van de Zeggekorfslak (Vertigo moulinsiana) behoort tot de grootste van ons land. Ook bevindt zich hier een geïsoleerde populatie van de Noordse woelmuis.
Landschap
Bij Kinderdijk zijn vanaf de 14de eeuw molens gebouwd.
De huidige molens dateren van later, uit de 18de eeuw.
Aan het eind van de Middeleeuwen was de Alblasserwaard geheel ontgonnen tot polderland. Overtollig water werd via sloten, weteringen en de natuurlijke waterwegen (Alblas en Giessen) afgevoerd naar de grote rivieren. Door de inklinking en gedeeltelijke oxidatie van de veenbodem in het ontgonnen gebied lukte het op den duur echter niet meer om het water te lozen tijdens hoge waterstanden in de rivieren. Tussen 1365 en 1370 werd dan ook een systeem van boezemkanalen aangelegd dat het water leidde naar het meest noordwestelijke punt van de Alblasserwaard, bij Kinderdijk. Op dit punt was de waterstand buiten de polder het laagst. In die periode werden hier de eerste molens gebouwd, die het water naar een hoger niveau pompten. Twee afwateringskanalen leidden het water van respectievelijk de Overwaard (met als afwatering de Giessen) en de Nederwaard (met als afwatering de Alblas) naar de boezem. Doordat steeds meer waterbergende capaciteit nodig was, werd het boezemsysteem in de 17de en 18de eeuw uitgebreid. Omstreeks 1740 werd het boezemsysteem in twee trappen ingedeeld. Er werd een hogere boezem ingericht, een omkaad gedeelte van de polders Blokweer en Nieuw-Lekkerland. De huidige molens werden in deze periode gebouwd. Ze pompen het water via twee trappen vanaf polderniveau naar de hoge boezem. In de hoge boezem werd het water tijdelijk opgeslagen in een reservoir, om van daaruit tijdens laag water geloosd te worden op de Lek. Tegenwoordig vindt de ontwatering van de Alblasserwaard plaats door een van de grootste pompstations van Europa. De huidige boezems in het Natura-2000 gebied bestaan uit open water, riet- en zeggenmoerassen, ruigten, grienden, struwelen en boezemkaden. Het rietland wordt plaatselijk, vooral in de hoge boezem van de Nederwaard, jaarlijks gemaaid. De polders bestaan uit weilanden en hooilanden, doorsneden door sloten.
Natuurwaarden
De Boezems Kinderdijk vormen een van de belangrijkste gebieden voor de Purperreiger in Nederland. Een broedkolonie van deze soort bevindt zich in de Hooge Boezem van de Overwaard. De afgelopen jaren neemt het aantal nesten langzaam toe en in 2006 werden er maar liefst 86 geteld. De vogels zoeken hun voedsel vooral in de Krimpenerwaard en zijn, als ze de Lekdijk overvliegen, vaak goed waar te nemen. Ook de Zwarte stern is jaarlijks aanwezig, met 15 tot 20 paar. Andere belangrijke broedvogels van de moerassen zijn Bruine kiekendief, Waterral, Blauwborst, Snor, Rietzanger, Kleine karekiet en Baardman. Vaak zweven er in de zomermaanden wel enkele bruine kiekendieven boven de rietmoerassen. Naast de broedende grauwe ganzen en krakeenden zijn vooral in de trektijd en winter veel ganzen en eenden aanwezig. In het bijzonder Smient, Slobeend, Wintertaling, Kuifeend en Tafeleend zijn dan in grote aantallen op de plassen aan te treffen. De Visarend is een geregelde geziene doortrekker en in de nazomer gebruiken bruine kiekendieven het gebied als slaapplaats. In de wintermaanden is de Blauwe kiekendief te zien.
Na de recente ontdekking van de Zeggekorfslak in Zuid-Holland wordt de soort in deze provincie op steeds meer locaties aangetroffen. De Boezems Kinderdijk werden in 2006 geïnventariseerd. Alle, verspreid over het gebied gelegen monsterpunten leverden flinke aantallen zeggekorfslakken op. Bij Kinderdijk gaat het om een van de grootste populaties in ons land. Vooral in de Hoge Boezem van de Overwaard is de soort talrijk. Naar schatting betreft het alleen al op deze plek tienduizenden slakjes over een traject van zo'n 100 meter. De Zeggekorfslak leeft in het gebied in oevers met verlandingsvegetatie waarin verschillende soorten grote zeggen voorkomen.
Literatuur
Haan 1999a, 1999b; Boesveld et al. 2007; Boesveld & Kalkman 2007.
pompen.
Donkse Laagten
